Historia
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Stegnie – Pierwsze dokumenty potwierdzające istnienie kościoła rzymskokatolickiego w Stegnie pochodzą z XIV wieku. Według źródeł z w 1465 roku. w Stegnie istniał kościół gotycki. W świątyni były prowadzone rokowania polsko – krzyżackie w ostatnich latach wojny trzynastoletniej w 1465 roku. Nie zachowały się o nim żadne informacje.
W 1609 r. niemiecki proboszcz Georg Klein wybudował mały drewniany kościółek, który spłonął w 1676. Ocalała jedynie wieża, organy, wyposażenie ołtarza oraz dzwon z okresu wojny 13-letniej.
MoreBudynek kościoła
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Stegnie to kościół parafialny o konstrukcji szachulcowej. Zbudowany przez luteran w latach 1681-1683. Posiada 1 wieżę, 1 nawę, strop beczkowy, drewniany, barokowy ołtarz główny z 1572 roku oraz barokowe organy. Ciekawe są umieszczone na stropie świątyni płócienne malowidła przedstawiające wydarzenia z końca wojny trzynastoletniej, kiedy to w Stegnie prowadzono pertraktacje pokojowe.
Wnętrze świątyni
Unikatowe wyposażenie kościoła stanowi największy model statku w Polsce. Dar załogi w podzięce za cudem uratowane życie. Zaś autorem największego modelu statku w Polsce jest F.W. Wehlm. Pracę ukończono dzień przed Wigilią w 1872 roku. Po 130 latach przeprowadzona konserwację pod przewodnictwem K. Bogackiego w Muzeum Morskim w Gdańsku.
Ołtarz
Obraz Złożenie do grobu Caravaggia
Nie ma informacji na temat daty budowy i autora ołtarza. Na dziele wymalowano datę 1687, kiedy przeprowadzono konserwację, a także dobudowano dwa ażurowe skrzydła. Ołtarz pokryty polichromią olejną, koloru seledynowego, która pochodzi prawdopodobnie z XIX/XX w. W centrum znajduje się obraz Rafała Dębskiego Najświętsze Serce Pana Jezusa upamiętniający rok jubileuszowy. Ołtarz posiada ukrytą za obrazem lustrzaną kopię obrazu Caravaggia Złożenie do grobu. Płótno przedstawiające pogrzeb Zbawiciela można odsłaniać przez podniesienie na specjalnych linach pracy Dębskiego.
MoreSufitowe płótno
Z pewnością sufit tego kościoła pokrywa największy obraz w Polsce i jeden z największych w Europie. Wymiary płótna to 35 na 18m, czyli 450m2. Zaś Cały strop pokrywa lniane płótno o luźnym splocie, wykonane metodą nici zmiennej. Na 1cm2 przypada 6-7 nici. Dzieło zostało przytwierdzone specjalnymi gwoździami do drewnianej przybitki. Artysta swoją pracę rozpoczął 5 lipca, a skończył w październiku 1688 r. Shneider stosował tzw. Szkołę Niderlandzką, metodą opisywaną przez konserwatorów następująco:
Malowidło wykonane było nie z palety, ale farbami przygotowanymi w naczyniach i nakładanymi jeden kolor na drugi kryjąco lub tzw. suchym pędzlem. (z 1971),
Arcydzieło można podzielić na dwie części: centralną – prostokąt oraz obramowanie. W centrum umieszczono Zmartwychwstanie Chrystusa. Podczas gdy w narożnikach prostokąta malarz przedstawia obrazy: Przypowieść o dziesięciu pannach, Spotkanie Chrystusa z Samarytanką, Niesienie Krzyża oraz Wskrzeszenie Łazarza. Nad częścią prezbiterium umieszczono Sąd Ostateczny. Częściowo zasłaniany przez ołtarz. Na obramowaniu artysta przedstawił 12 Apostołów, a między nimi piękne ornamenty i medaliony o rowelkowo-roślinnych motywach, połączonych girlandami roślinno-owocowymi, a także kartusze z motywami głowy.
Konserwacji dokonano w latach 1973 – 1980 pod kierunkiem Ewy i Jerzego Wolskich. Archiwum parafialne posiada 8-tomową kronikę opisującą 8 lat prac konserwatorskich. Bez wątpienia malowidło po impregnacji roztworami żywicznymi należało osuszyć od wilgoci nagromadzonej przez 3 stulecia.
Malowidła ścienne
Reinhold Schneider w 1688 roku, oprócz obrazu sufitowego, namalował jeszcze 4 malowidła ścienne, na takim samym lnianym płótnie, co wcześniejsze dzieło:
- Chrzest Pana Jezusa,
- Sen Jakuba,
- Przypowieść o siewcy oraz
- Wjazd do Jerozolimy.
Organy
Widok na organy
Również obiektem, który latem przyciąga najwięcej zwiedzających, są organy. Kunsztowny prospekt organowy został uratowany z pożaru poprzedniego kościoła, zaś same organy pneumatyczne pochodzą z 1914 roku, ale ich historia rozpoczęła się 10 lat wcześniej, kiedy to z Berlina przybył Otto Conrad. Podziwiał wyborny prospekt instrumentu, jednak szukał możliwości, aby zbudować wówczas najnowocześniejsze organy pneumatyczne z wolną kombinacją. Conrad postanowił więc zakupić odpowiedni sprzęt – poprosił o pomoc władze Gdańska. Te odmówiły. Oto, jak jego starania opisuje jego syn, Verner Condrad: Ojciec samodzielnie zbierał datki, dawał koncerty… i tak przez 9 lat uzbierał 1//2 potrzebnej kwoty, (czyli 7000 marek w złocie).
”Wówczas po raz kolejny zwrócił się o pomoc do władz Gdańska.” Udało się! Organy zostały wykonane przez firmę Schlag & Söhne ze Świdnicy. Posiadają 32 głosy oraz 2 rzędy registrów wysuwanych i 1 ręczny. Dodatkowo wmontowano tzw. Rollschweller. Urządzenie to pozwala na włączenie poszczególnych głosów przez obracanie nogą wałka. Bez wątpienia dzięki wszystkim tym dodatkom osoby niepełnosprawne, w tym niewidome, a nawet ociemniałe wykonują na świdnickich organach koncerty! Instrument oddano do użytku 3 dni przed wybuchem I w.ś. Kilka lat później, organista i jego syn wyłącznie na podstawie instrukcji skonstruowali duży wentylator Ventus.
Chrzcielnica i ambona
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Stegnie i zabytkowa chrzcielnica z 1666 roku. Pierwotnie została wykonana dla kościoła św. Jana w Gdańsku, jako dar fundacji Katarzyny Zapio. Przez starania M. Krugera 15 listopada 1682 roku ofiarowano ją kościołowi w Stegnie. Wykonawca jej jest nieznany. W 1999 r. konserwację przeprowadziła Jolanta Pabiś-Gagis i Andrzej Gagis.
Na koniec kolejna duma kościoła – ambona wykonana przez Marcina Glabitzkiego. Bez wątpienia jest to dzieło bogato zdobione: płaskorzeźbami, które przedstawiają 4 ewangelistów i 4 proroków większych oraz ornamentami roślinnymi, ukończono 30 lipca 1687 roku.